"It is Well with my Soul"

Serie-Hymnen #7

It is Well with my Soul - 1873

Woorden: Horatio G. Spafford, 1828 - 1888
Muziek: Philipp P. Bliss, 1838 - 1876
Melodie: Ville du Havre

"De HEER hoort de kreten van de rechtvaardigen,
Hij bevrijdt hen uit de nood, gebroken mensen is de HEER nabij,

Hij redt wie zwaar wordt getroffen."

~Psalm 34:18,19

Dit is het lied en het verhaal van Horatio Gates Spafford, een zakenman uit het Chicago van de 19e eeuw. Hij schreef het lied in 1873 na een onvoorstelbare tragedie.

Deze hymne is mijn absoluut favoriet. Al meer dan 7 jaar. Het is de schreeuw en getuigenis vanuit de kelder van mijn hart. En die van miljoenen andere mensen, levend of inmiddels met de Heer. Dit lied werd een parel voor de Kerk.

Er ging een indrukwekkende geschiedenis aan vooraf. En de geschiedenis zou zich uitbreiden. Daarom is dit een lange blog is geworden ..
Neem de tijd, om te lezen, te denken, verder te lezen en te luisteren.

In 1861 trouwende Spafford met Anna Larsen, een Noorse, met dubbel o.. Horatio was een prominent advocaat en het welgestelde stel werd beroemd in het Chicago van de jaren 1860.
Niet veel later werd Horatio Spafford met het geld dat hij verdiende als advocaat een onroerend-goed-magnaat in de periode dat Chicago enorm floreerde. De Spafford's raakte goed bevriend met de bekende evangelist Dwight L. Moody en steunde zijn bediening financieel. Moody werd een invloedrijke evangelist en uitgever. Hij hield er overigens wel een norse blik op na..

In de winter van 1870 leden Horatio en Anna een onverwacht groot verlies. Het zou niet hun laatste zijn... Hun enige zoon, Horatio Jr., overleed op 4-jarige leeftijd aan de gevolgen van een longontsteking.

In de jaren 70 van de 19e eeuw werd er flink gebouwd in het steeds meer bruisende Chicago. En Spafford deed mee. Hij verwerkte het verdriet om het verlies van hun zoon met hard werken. De advocaat deed er steeds meer zaken bij. Maar hij was niet zomaar een geslaagd zakenman..

Spafford gaf te kennen dat zijn materiële eigendommen niets voorstelde ten opzichte van zijn èchte rijkdom. Met die instelling werd hij in Chicago een gerespecteerd man. Spafford hield veel van zijn vrouw, zoon en vier dochters. Hij was in elk opzicht, zo zei hij zelf, een gezegend man.

In de lente van 1871 kocht Spafford een grote hoeveelheid onroerend goed in het noorden van de stad, aan de oevers van Lake Michigan.

Maar zijn leven zou spoedig op de kop staan door de opeenvolgende, ondenkbare tragedies ..

Op 8 Oktober kwam er opnieuw verdriet. Op die dag begon in Chicago een verwòestend vuur die 3 dagen aanhield en een groot deel van de stad in as en puin legde. De zogenoemde Great Chicago Fire. Honderden mensen kwamen om het leven en 9 vierkante kilometer van Chicago werd verwoest. Bijna alle panden van Horatio gingen verloren in deze vuurzee. Circa. 90.000 mensen verloren huis en haard.
Horatio Spafford hielp zoveel als hij kon hun dakloos geworden vrienden en kennissen.

Terwijl de wederopbouw nog in volle gang was besloten de Spafford's in 1873 naar Europa te gaan voor een vakantie en zich tevens in te zetten voor een evangelisatie-campagne van hun goede vrienden D.L. Moody en Ira Sankey in Engeland. 

Maar Horatio moest vanwege dringende zaken op het laatste moment achterblijven in New York.
Hij stuurde zijn vrouw en vier dochters, Maggie, Tanetta, Annie en Bessie vast vooruit.
Horatio bracht ze weg tot in het luxe schip Ville du Havre, een soort voorloper van de Titanic. Helaas in meerdere opzichten, zo zou gaan blijken ..
Good-bye en tot snel!

Op 19 november 1873 vertrok het schip vanuit de haven van New York richting Europa. Na vier dagen varen kwam het luxe 'steamship' in een mistbank terecht.
Op 22 november werden de passagiers in de vroege nacht op ruwe wijze uit hun slaap gehaald. De Ville du Havre werd in de flank geramd door een grote Schotse zeilboot, de "Loch Earn". Het ijskoude oceaanwater spoot de Ville du Havre binnen gelijk de Victoria-watervallen.

De Franse stoomboot "Ville du Havre", zinkend naar de bodem van de oceaan

De mensen schrééuwden het uit van angst en tuimelde over elkaar heen. Gebeden werden de nachtelijke lucht ingestuurd. Er speelde zich een ongekende tragedie af in deze luttele momenten. Mensen werden meegesleurd met de ijskoude golven en verdwenen onder water. Het schip zonk binnen 12 minuten en was na twee uur verdwenen in de donkere oceaan ...

Later schreef Anna dat ze alleen Tanetta nog even kon vasthouden. Maar de enorme kracht van het water trok ook Tanetta van haar los ..

"Anna Spafford later spoke of being sucked violently downward. Baby Tanetta was torn from her arms by a collision with some heavy debris, with a blow so violent that Anna's arm was severely bruised. She flailed at the water trying to catch her baby. Anna caught Tanetta's gown for just a moment before another smashing blow tore the little girl out of her arms forever. Reaching out again, all she could find was a man's leg in corduroy trousers. Anna, barely conscious, was then swirled about in a whirlpool before surfacing near the Loch Earn.
She instinctively clung on to a small plank and the next thing she recalled was the splash of an oar as she lay at the bottom of a small boat."

Van de 313 passagiers vonden 226 de dood.. Eén van de overlevende was Horatio's vrouw, Anna. Hun vier dochters overleden in één klap. Mevrouw Spafford kon zich vastklampen aan een wrakstuk en werd in bijna bewusteloze toestand gered.

Toen de 47 overlevenden veilig in de haven van Cardiff Wales, binnenvoeren, stuurde Anna een telegram naar haar man Horatio met de woorden: "Saved alone. What shall I do..."

"Saved alone".
Deze twee woordjes met onpeilbare diepte deed Spafford besluiten zo snel mogelijk naar Engeland te varen om zich bij zijn vrouw te voegen.
Op een koude nacht in december nam de kapitein Spafford apart en zei hem; "ik geloof dat we nu over de plek varen waar de Ville du Havre zonk."
Meteen ging Horatio naar zijn slaaphut maar kon zich die nacht niet meer overgeven aan zijn slaap..
Het is niet zeker of Spafford deze hymne schreef tijdens een visite van Moody en Sankey in 1875 of toch 2 jaar eerder tijdens zijn treurige reis naar Engeland.

Kopie van het originele kladje met de woorden van Spafford.
Woorden die wereldberoemd zouden worden

  
My sin, oh the bliss of this glorious thought!

My sin, not in part but the whole,

Is nailed to the cross, and I bear it no more,
Praise the Lord,
praise the Lord, O my soul!

Run now, I pray thee, to meet her,

and say unto her, Is it well with thee? is it well with thy husband?

is it well with the child? And she answered; It is well.

~2 Koningen 4:26  King James

De Spafford's verloren al hun vier kinderen. Horatio en Anna kregen na dit onbegrijpelijke verlies nog drie kinderen: Dochter Bertha Hedges, zoon Horatio Goertner en dochter Grace.
In 1880 overleed de kleine Horatio aan de gevolgen van roodvonk. Opnieuw verloren ze hun enige zoon...!

Hierop besloten de Spafford's in augustus 1881 te gaan wonen en werken in Jeruzalem. Ze stichtte een Amerikaanse kolonie en verrichtten samen met Zweedse christenen filantropisch werk.
Zij diende samen de behoeftigen, hielpen de armen, zorgden voor de zieken en nam dakloze kinderen op. Alles om de liefde van Jezus te laten zien.

In en direct na de Eerste Wereldoorlog runde ze samen met deze mensen, gaarkeukens, een ziekenhuis en weeshuizen. Dit deden ze onder zowel joden, moslims als christenen.

De Zweedse schrijfster Selma Lagerlöf schreef over deze kolonie van christenen in haar tweedelig tellend Nobelprijs-winnend-werk "Jeruzalem".
Helaas werd ze meer beroemd met haar Nils Holgerssons wonderbare reis  ;-)

Horatio Spafford

De laatste tijd van zijn leven verloor Horatio zijn verstand. Het bracht hem op erg rare ideeën zoals dat hij de 2e messias zou zijn. Zijn familie liet echter weten dat dit kwam door de malaria waaraan hij leed. Tragisch wederom, maar het doet gelukkig niets af aan de rijke inhoud van het lied dat hij met zijn volle verstand 1,5 decennia eerder schreef.

Horatio Spafford zal worden herinnert als de man die bijna alles verloor 
maar kon zeggen dat al zijn zonden aan het kruis genageld zijn
en het daarom goed is met zijn ziel!

Op 16 Oktober 1888, 4 dagen voor zijn 60ste verjaardag, overleed Horatio Gates Spafford aan de gevolgen van malaria.
Hij ligt begraven op de Protestantse begraafplaats Mount Zion Cemetery net ten zuidwesten van de oude stadsmuur van Oost-Jeruzalem.

It is Well door The Homecoming Friends in Jeruzalem,

geschiedenis verteld door Bill Gaither

Dochter Bertha Spafford Vester stichtte in 1925 een kindertehuis in Jeruzalem. Het latere: The Spafford Children’s Center. Klik hier voor de indrukwekkende geschiedenis van dit centrum.

Bertha Spafford Vesper

Bertha schreef het boek "Our Jerusalem". Hierin schrijft ze:

"Father became convinced that God was kind and that he would see his children again in heaven. This thought calmed his heart, but it was to bring Father into open conflict with what was then the Christian world.... To Father, this was a passing through the "valley of the shadow of death," but his faith came through triumphant and strong. On the high seas, near the place where his children perished, he wrote the hymn that was to give comfort to so many."

Bertha en Frederick Vesper

De muziek voor deze wereldberoemd geworden hymne werd geschreven door de bekende songwriter en componist Philip P. Bliss.
Het lied werd voor het eerst gezongen door Bliss zelf, voor een grote samenkomst geleid door D.L. Moody op 24 november 1876.

Alsof het verhaal van Horatio Spafford nog niet tragisch en indrukwekkend genoeg is, maakt de geschiedenis van Philip Bliss het nòg tragischer.

Bliss overleed in een afschuwelijke treinramp op 29 december 1876. Kort nadat hij de muziek voor It Is Well With My Soul had geschreven..

Het verhaal in het kort:
Toen de trein waar Bliss en zijn vrouw inzaten over een oude ijzeren brug reed, stortte de brug in en denderden de coupés het ravijn in.. De treinstellen vatte vlam maar Bliss kon ontsnappen door een raam. Toen hij echter zag dat zijn vrouw achterbleef in het brandende houten treinstel, aarzelde hij niet en baande een weg naar binnen, ondanks waarschuwingen van andere overlevenden.
Zowel Philip Bliss als zijn vrouw Lucy vonden de dood in de vuurzee ..

Deze woorden spreken voor zich

Hoe tragisch, en tegelijk hòe rijk, kan het verhaal van één familie zijn? Eén lied, één melodie.. maar één met een ongekende geschiedenis!!
"It is Well with my Soul" is nog steeds één van de meest geliefde hymnen in de Amerikaanse kerk. En zelfs wereldwijd ...

Kon het niet bij slechts één youtube laten. Hieronder nog 6 prachtige versies:

Met bijzonder, meestal overgeslagen couplet

Slow version met verhaal

 

Laatste couplet door David Phelps, kippenvel

"De Drie Tenoren"
In aanwezigheid van de achterkleindochter van Horatio Spafford

Een schitterde uitvoering door Brian Doerksen

  It is Well,

               
                    -|-| /-\ |\| S